Zgłoś drzewo – ocal kawałek natury w lesie i w mieście
Nie trzeba być leśnikiem ani urzędnikiem, żeby chronić drzewa. Wystarczy zauważyć to, które jest wyjątkowe. Zgłoszenie drzewa na pomnik przyrody to prosty gest, który ma realną moc: dzięki niemu drzewo zyskuje prawne zabezpieczenie i szansę, by przetrwać kolejne pokolenia.
Dlaczego to ważne?
Każde drzewo to więcej niż pień i liście – to tlen, cień, dom dla ptaków i innych żyjących tu stworzeń. To część naszego wspólnego krajobrazu, tożsamości i pamięci. W czasie, gdy w miastach ubywa zieleni, takie działania są formą troski i sprzeciwu wobec obojętności. Razem możemy chronić to, co żyje tu obok nas – jedno drzewo po drugim.
Zgłoś drzewo w 3 krokach!
1: Znajdź wyjątkowe drzewo
Znalazłaś/eś wyjątkowe drzewo? Zanim je zgłosisz, upewnij się, że nie jest już objęte ochroną. Brak zielonej tabliczki z napisem „POMNIK PRZYRODY” nie zawsze oznacza, że drzewo nie jest chronione — wiele pomników po prostu nie ma oznaczeń.
📍 Gdzie to sprawdzić?
- Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ) – prowadzi rejestr internetowy pomników przyrody w każdym województwie.
- Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody (CRFOP): crfop.gdos.gov.pl – znajdziesz tam informacje o wszystkich powołanych pomnikach.
- Możesz też zapytać w urzędzie gminy lub miasta, na terenie którego rośnie drzewo.
2: Sprawdź, czy drzewo spełnia kryteria Pomnika Przyrody
🌿 Określ, jaki to gatunek — zwróć uwagę przede wszystkim na liście, korę i pokrój (kształt korony).
📏 Zmierz obwód pnia na wysokości 1,3 m od ziemi (tzw. pierśnica) — użyj taśmy mierniczej.
📐 Oszacuj (opcjonalnie): wysokość drzewa i szerokość korony (porównaj z pobliskimi budynkami lub latarniami) — nie zawsze konieczne, ale pomocne.
📝 Opisz drzewo: zwróć uwagę na jego stan zdrowotny, pokrój,
ewentualne ptasie gniazda itp.
Kryteria uznania drzew za pomniki
Kryterium umożliwiającym uznawanie drzew za pomniki przyrody będzie obwód (mierzony na wysokości 130 cm) przekraczający:
- 50 cm dla gatunków: bez koralowy, cis pospolity, jałowiec pospolity, kruszyna pospolita, rokitnik zwyczajny, szakłak pospolity, trzmielina
- 100 cm dla gatunków: bez czarny, cyprysik, czeremcha zwyczajna, czereśnia, głóg, jabłoń, jarząb pospolity, jarząb
szwedzki, leszczyna pospolita, żywotnik zachodni i rodzajów: czereśnia, głóg, jabłoń, cyprysik - 150 cm dla gatunków: grusza, klon polny, magnolia drzewiasta,
miłorząb, sosna Banksa, sosna limba, wierzba iwa, żywotnik olbrzymi i rodzajów: grusza, miłorząb - 200 cm dla gatunków: brzoza brodawkowata, brzoza omszona,
choina, grab zwyczajny, olsza szara, orzech, sosna wejmutka, topola osika, tulipanowiec, wiąz górski, wiąz polny, wiąz szypułkowy, wierzba pięciopręcikowa i rodzajów:
choina, orzech, tulipanowiec - 250 cm dla gatunków: daglezja, iglicznia, jesion wyniosły, jodła
pospolita, kasztanowiec zwyczajny, klon jawor, klon zwyczajny, leszczyna turecka, modrzew, olsza czarna, perełkowiec, sosna czarna, sosna zwyczajna, świerk pospolity i rodzajów: daglezja, iglicznia (inaczej: glediczja), modrzew, perełkowiec - 300 cm dla gatunków: buk zwyczajny, dąb bezszypułkowy, dąb
szypułkowy, lipa, platan, topola biała, wierzba biała, wierzba krucha i rodzajów: lipa, platan - 350 cm dla innych gatunków topoli
Kryterium wyjątkowości
„wyróżnianie się wśród innych drzew tego samego rodzaju lub gatunku w skali kraju, województwa lub gminy ze względu na obwód pnia, wysokość, szerokość korony, wiek, występowanie w skupiskach, w tym w alejach lub szpalerach, pokrój lub inne cechy morfologiczne, a także inne wyjątkowe walory przyrodnicze, naukowe, kulturowe, historyczne lub krajobrazowe”. (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody). Jeśli danego gatunku drzewa nie ma w załączniku, to należy starać się udowodnić, że spełnione jest kryterium dotyczące „wyjątkowości”. To może okazać się trudniejsze do udowodnienia i przekonania przedstawicieli rady gminy, bo jest to kryterium subiektywne.
3: Przygotuj i wyślij zgłoszenie
Wniosek może złożyć każdy z nas – osoba prywatna, szkoła, rada osiedla, fundacja czy nieformalna grupa sąsiadów.
📄 We wniosku powinny się znaleźć:
- Pismo przewodnie – kto składa wniosek i o co wnioskuje.
- Opis drzewa – Opis obiektu, który chcemy objąć ochroną. Dobrze jest dołączyć dokumentację przyrodniczą i zdjęcia.
- Lokalizacja – w przypadku terenu miasta należy podać ulicę i numer; w przypadku terenów leśnych nazwę nadleśnictwa, leśnictwa, numer oddziału i pododdziału (dobrą praktyką jest dołączenie szkicu sytuacyjnego lub mapy terenu z zaznaczonym drzewem).
- Mapa / szkic sytuacyjny – najlepiej z Geoportalu (www.geoportal.gov.pl) – zaznacz, gdzie dokładnie rośnie drzewo.
- Uzasadnienie merytoryczne – dlaczego to drzewo zasługuje na ochronę (np. jest wyjątkowo okazałe, stare, ważne dla historii miejsca, stanowi siedlisko).
📨 Wniosek wysyłamy do Urzędu Miasta / Gminy
Ściągnij przykładowy wniosek.
W Gdańsku zgłaszamy przez formularz on-line.
Źródło: https://drzewa.org.pl/wp-content/uploads/2022/03/Jak_powolac_pomnik_przyrody.pdf
Każdy taki wniosek to dowód, że możemy razem dbać o nasze drzewa i o miejsca, w których żyjemy. Powodzenia! A jeśli utkniesz na którymś etapie – odezwij się. Razem zawsze łatwiej. 💚